การเตรียมสารมาตรฐานผสม (Mixed Standard Solution)
ในงานวิเคราะห์ทางเคมีโดยเฉพาะการวิเคราะห์โลหะหนักหรือธาตุต่าง ๆ ด้วยเทคนิค เช่น ICP-OES, ICP-MS หรือ AAS การเตรียมสารมาตรฐานผสม (Mixed Standard Solution) เป็นวิธีหนึ่งที่ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการวิเคราะห์ ทั้งในแง่ของเวลา ความแม่นยำ และการควบคุมคุณภาพ
สารมาตรฐานผสมคืออะไร
สารมาตรฐานผสม คือ สารละลายมาตรฐานที่มีธาตุมากกว่าหนึ่งชนิดรวมอยู่ในขวดเดียว โดยธาตุแต่ละชนิดมีความเข้มข้นที่ทราบแน่นอน สารละลายนี้มักใช้สำหรับ:
- การเตรียมกราฟมาตรฐาน (Calibration Curve) แบบหลายธาตุ
- การควบคุมคุณภาพ (QC) ของเครื่องมือ
- การสอบเทียบ (Calibration) แบบรวดเร็ว
ข้อดีของสารมาตรฐานผสม
- ลดจำนวนขั้นตอนการเจือจาง
- ลดความผิดพลาดจากการปipette หลายครั้ง
- ประหยัดเวลาและพื้นที่จัดเก็บ
- เหมาะกับการวิเคราะห์ตัวอย่างที่มีหลายธาตุพร้อมกัน
หลักการและข้อควรพิจารณาในการเตรียม
- เลือกธาตุที่เข้ากันได้ (Compatibility)
ไม่ควรผสมธาตุที่อาจทำปฏิกิริยากัน เช่น ตกตะกอน หรือแปรสภาพเป็นสารประกอบที่ไม่เสถียร เช่น Ba กับ SO₄²⁻ หรือ Ag กับ Cl⁻ - เลือกกรดตัวกลางที่เหมาะสม
โดยทั่วไปใช้ กรดไนตริก (HNO₃) ที่ความเข้มข้น 2-5% เป็นตัวทำละลายหลัก เพราะเสถียรและป้องกันการตกตะกอนได้ดี - เลือกความเข้มข้นที่เหมาะสม
พิจารณาจากความต้องการของกราฟมาตรฐาน เช่น 0.5, 1, 2, 5, 10 mg/L หรือความเหมาะสมกับช่วงการวัดของเครื่อง - หลีกเลี่ยงสารรบกวน (Interference)
ตรวจสอบว่าไม่มีการรบกวนของธาตุต่อกัน (Spectral interference) โดยเฉพาะใน ICP-MS
ขั้นตอนการเตรียม
- คำนวณปริมาตรที่ต้องการใช้ ของสาร stock แต่ละธาตุ เช่น ธาตุละ 1000 mg/L
- ใช้ pipette ปริมาตรที่คำนวณไว้ เติมลงในขวดวัดปริมาตร
- เติมกรด HNO₃ เจือจาง เพื่อให้ได้ความเข้มข้นกรดตามต้องการ เช่น 2%
- เติมน้ำกลั่นบริสุทธิ์ (Type I) จนถึงปริมาตรที่ต้องการ (เช่น 100 mL)
- เขย่าให้เข้ากัน แล้วแบ่งใส่ขวดพลาสติกหรือขวดสีชา เก็บในตู้เย็นหรืออุณหภูมิห้อง (ตามข้อกำหนด)
ตัวอย่างธาตุที่มักผสมรวมกันได้ดี
| กลุ่ม | ธาตุที่นิยมผสม |
|---|---|
| กลุ่มโลหะหนักทั่วไป | Pb, Cd, As, Hg |
| กลุ่มธาตุแร่ | Na, K, Mg, Ca |
| กลุ่ม Trace Metals | Cr, Ni, Cu, Zn, Mn, Fe |
สรุป
การเตรียมสารมาตรฐานผสมเป็นขั้นตอนที่สำคัญในการเพิ่มประสิทธิภาพและลดข้อผิดพลาดในกระบวนการวิเคราะห์ทางเคมี แต่จำเป็นต้องคำนึงถึงความเข้ากันได้ของธาตุและเงื่อนไขของกรดตัวกลางที่ใช้ ความระมัดระวังและความแม่นยำในขั้นตอนนี้จะส่งผลต่อความน่าเชื่อถือของผลวิเคราะห์อย่างมาก
สนใจสอบถาม/สั่งซื้อ ทักเลย!
บริษัท แอ๊กโซ เคมิคอลส์ แอนด์ เซอร์วิสเซส จำกัด
โทร 02 346 9239 ต่อ 11 หรือ Line @axxochem
www.axxo.co.th หรือ sales_chem@axxo.co.th
