สารตกค้างในอาหาร อันตรายจากสารกำจัดศัตรูพืชที่คนไทยควรรู้ (Pesticide Residue in Food – Thailand)
สารตกค้างจากสารกำจัดศัตรูพืชในอาหาร เป็นหนึ่งในปัญหาสำคัญที่ส่งผลกระทบโดยตรงต่อความปลอดภัยของผู้บริโภคในประเทศไทย
ในแต่ละวัน เราอาจกำลังรับสารพิษเข้าสู่ร่างกายโดยไม่รู้ตัว ผ่านผัก ผลไม้ และธัญพืชที่ดูสดสะอาด แต่ยังคงมีสารเคมีตกค้างจากการเพาะปลูก
ความหมายของสารตกค้าง (Pesticide Residue)
สารตกค้าง (Pesticide Residue) หมายถึง สารเคมีที่หลงเหลืออยู่ในผลผลิตทางการเกษตรหลังจากการใช้สารกำจัดศัตรูพืช เช่น ยาฆ่าแมลง ยาฆ่าหญ้า หรือสารป้องกันเชื้อรา แม้จะผ่านการล้างหรือปรุงสุกแล้ว สารบางชนิดยังคงอยู่และสามารถเข้าสู่ร่างกายได้
การสะสมของสารตกค้างในร่างกายเป็นเวลานาน อาจส่งผลต่อระบบประสาท ระบบสืบพันธุ์ การทำงานของตับและไต รวมถึงเพิ่มความเสี่ยงต่อโรคมะเร็ง
สถานการณ์สารตกค้างในอาหารของประเทศไทย
ข้อมูลจากกรมวิชาการเกษตรและหน่วยงานด้านความปลอดภัยอาหารระบุว่า
มากกว่า 30% ของตัวอย่างผักและผลไม้ในประเทศไทยที่ถูกสุ่มตรวจ พบการตกค้างของสารกำจัดศัตรูพืชเกินค่ามาตรฐาน (Maximum Residue Limit: MRL)
ปัญหานี้เกิดจากการใช้สารเคมีเกินปริมาณที่กำหนด หรือไม่เว้นระยะปลอดภัยก่อนการเก็บเกี่ยว
ตัวอย่างสารกำจัดศัตรูพืชที่พบบ่อยในอาหารไทย
1. Chlorpyrifos – CAS 2921-88-2
จัดอยู่ในกลุ่มออร์กาโนฟอสเฟต (Organophosphate) ใช้ในการป้องกันแมลงศัตรูพืชในผักและผลไม้
ผลกระทบต่อสุขภาพ: มีฤทธิ์รบกวนการทำงานของระบบประสาทส่วนกลาง และอาจกระทบต่อพัฒนาการของสมองในเด็ก
สถานะในประเทศไทย: ถูกยกเลิกการใช้ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2563
2. Carbofuran – CAS 1563-66-2
อยู่ในกลุ่มคาร์บาเมต (Carbamate) มีพิษเฉียบพลันต่อระบบประสาท พบตกค้างบ่อยในถั่วฝักยาว ผักชี และข้าวโพด
สถานะในประเทศไทย: ถูกห้ามใช้
3. Methomyl – CAS 16752-77-5
ใช้ควบคุมเพลี้ยและหนอนในพืชผักผลไม้ มีพิษต่อระบบประสาทและทางเดินหายใจ
สถานะในประเทศไทย: ถูกแบนตั้งแต่ปี พ.ศ. 2563
4. Paraquat dichloride – CAS 1910-42-5
เป็นยากำจัดวัชพืชแบบไม่เลือกทำลาย มีพิษร้ายแรงต่อปอด ตับ และไต
สถานะในประเทศไทย: ถูกยกเลิกการใช้ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2563
5. Glyphosate – CAS 1071-83-6
เป็นยากำจัดวัชพืชชนิดดูดซึม ยังอนุญาตให้ใช้ในบางกรณี
อย่างไรก็ตาม มีการถกเถียงในระดับสากลเกี่ยวกับความสัมพันธ์ของสารนี้กับโรคมะเร็ง
ผลกระทบต่อสุขภาพจากการได้รับสารตกค้าง
ผลกระทบระยะสั้น ได้แก่ อาการคลื่นไส้ อาเจียน ปวดหัว เวียนหัว
ผลกระทบระยะยาว อาจทำให้เกิดความผิดปกติของระบบประสาท การทำงานของตับและไตลดลง รวมถึงผลกระทบต่อระบบสืบพันธุ์
กลุ่มเสี่ยงที่ควรระวังเป็นพิเศษ ได้แก่ เด็กเล็กและหญิงตั้งครรภ์ เนื่องจากร่างกายยังไม่สามารถขับสารพิษได้อย่างมีประสิทธิภาพ
แนวทางลดความเสี่ยงจากสารตกค้างในชีวิตประจำวัน
- ล้างผักและผลไม้ด้วยน้ำสะอาดหลายครั้ง
- แช่น้ำผสมเกลือ (สัดส่วน 1 ช้อนโต๊ะต่อน้ำ 1 ลิตร) ทิ้งไว้ประมาณ 15–30 นาที
- ปอกเปลือกผลไม้ หรือตัดส่วนที่อาจมีสารตกค้างออก
- เลือกซื้อผักผลไม้ที่ผ่านการรับรองมาตรฐาน GAP หรือ Organic Thailand
- สนับสนุนการบริโภคผลผลิตจากเกษตรอินทรีย์ (Organic Agriculture)
การบริโภคอย่างรู้เท่าทัน
สุขภาพของเราขึ้นอยู่กับสิ่งที่เรารับประทาน การรู้เท่าทันสารเคมีและเลือกอาหารอย่างปลอดภัย ถือเป็นวิธีป้องกันที่ดีที่สุดในการลดความเสี่ยงจากสารตกค้างในอาหาร
ผู้บริโภคควรตระหนักถึงแหล่งที่มาของผลิตภัณฑ์และเลือกบริโภคอย่างรอบคอบ เพื่อปกป้องสุขภาพของตนเองและครอบครัว
สารมาตรฐานสำหรับการตรวจวิเคราะห์สารตกค้าง
สำหรับห้องปฏิบัติการ นักวิเคราะห์ และหน่วยงานที่ต้องการตรวจสอบสารตกค้างในอาหาร บริษัท Axxo Chemicals and Services Co., Ltd.
เป็นผู้จัดจำหน่ายสารมาตรฐาน (Reference Standards) คุณภาพสูง ครอบคลุมสารในกลุ่ม Organophosphate, Carbamate, Pyrethroid และกลุ่มอื่น ๆ
เหมาะสำหรับการใช้งานในห้องปฏิบัติการวิเคราะห์ (Testing Laboratories) เพื่อควบคุมคุณภาพและความปลอดภัยของอาหาร
ติดต่อสอบถามเพิ่มเติมได้ที่
โทรศัพท์: 02-3469239, 062-4178298
อีเมล: sales_chem@axxo.co.th
LINE Official: @axxochem
