ตรวจแอลกอฮอล์ในอาหารใช้สารมาตรฐานแบบไหน?
คู่มือเลือก CRM สำหรับห้องแล็บอาหาร เครื่องดื่ม และผลิตภัณฑ์ฮาลาล
ในอุตสาหกรรมอาหารและเครื่องดื่ม “แอลกอฮอล์” ไม่ใช่แค่เรื่องรสชาติหรือภาพลักษณ์สินค้า แต่เกี่ยวข้องกับ ความปลอดภัย กฎหมาย และมาตรฐานฮาลาล โดยตรง
ห้องแล็บจึงต้อง ตรวจวิเคราะห์ปริมาณแอลกอฮอล์ให้แม่นยำและเชื่อถือได้ – และหัวใจสำคัญของความแม่นยำก็คือ การใช้สารมาตรฐาน (Certified Reference Material: CRM) ที่เหมาะสม
บทความนี้จะพาไปดูว่า
- ทำไมการตรวจแอลกอฮอล์ในอาหาร/เครื่องดื่มจึงสำคัญ
- เทคนิคที่นิยมใช้ (เช่น GC, HS-GC, HPLC, Enzymatic Method ฯลฯ)
- ควรเลือกใช้สารมาตรฐานแบบไหน ให้เหมาะกับงานของคุณ
- และวิธีเลือก แบรนด์ CRM คุณภาพ สำหรับห้องแล็บอาหาร
ทำไมต้อง “ซีเรียส” กับแอลกอฮอล์ในอาหาร?
การตรวจวิเคราะห์แอลกอฮอล์เกี่ยวข้องกับหลายประเด็นสำคัญ เช่น
- กฎหมายและข้อกำหนด
- ปริมาณแอลกอฮอล์ในบางผลิตภัณฑ์อาหาร/เครื่องดื่มมีการกำหนดค่าจำกัด (Maximum Limit)
- การติดฉลาก “ไม่มีแอลกอฮอล์” / “Non-alcoholic” / “0%” ต้องอ้างอิงจากผลวิเคราะห์ที่น่าเชื่อถือ
- มาตรฐานฮาลาลและศาสนา
- สินค้าเป้าหมายกลุ่มมุสลิม หรือสินค้าที่ต้องขอฮาลาล ต้องควบคุมปริมาณแอลกอฮอล์อย่างเข้มงวด
- แม้จะมีแอลกอฮอล์เพียงเล็กน้อยจากกระบวนการหมัก / การใช้สารปรุงแต่ง ก็ต้องตรวจเช็คให้ชัดเจน
- ความปลอดภัยและคุณภาพผลิตภัณฑ์
- การควบคุมกระบวนการหมัก (เช่น น้ำผลไม้หมัก, น้ำส้มสายชู, ซอสถั่วเหลือง ฯลฯ)
- ป้องกันการเกิดแอลกอฮอล์เกินกว่าที่คาด ในกระบวนการเก็บรักษาหรือขนส่ง
ทั้งหมดนี้ทำให้ ห้องแล็บต้องมีระบบการวิเคราะห์ที่น่าเชื่อถือ และการใช้ สารมาตรฐาน CRM คุณภาพดี คือกุญแจสำคัญในการยืนยันว่า “ผลที่วิเคราะห์ได้เชื่อถือได้จริง”
เทคนิคที่ใช้ตรวจวิเคราะห์แอลกอฮอล์ในอาหาร/เครื่องดื่ม
โดยทั่วไป การตรวจแอลกอฮอล์ในตัวอย่างอาหารและเครื่องดื่มมักใช้เทคนิคต่อไปนี้
- Gas Chromatography (GC / HS-GC)
- นิยมมากในการตรวจ Ethanol, Methanol, Propanol, Butanol และแอลกอฮอล์ชนิดอื่น ๆ
- ใช้ได้ทั้งตัวอย่างน้ำผลไม้ น้ำหมัก ซอส เครื่องดื่มชูกำลัง เครื่องดื่มไม่มีแอลกอฮอล์ ฯลฯ
- มักใช้ Flame Ionization Detector (FID) หรือ Headspace-GC (HS-GC) สำหรับตัวอย่างที่ระเหยง่าย
- HPLC หรือ Ion Chromatography
- ใช้ในเคสที่ต้องการตรวจหลายองค์ประกอบ หรือวิเคราะห์ในเมทริกซ์ซับซ้อน
- เหมาะกับตัวอย่างที่มีสารรบกวนเยอะ หรือมีการใช้ตัวทำละลายเฉพาะ
- Enzymatic Method / Spectrophotometric Method
- ใช้ชุดทดสอบเอนไซม์สำหรับวัดปริมาณแอลกอฮอล์
- เหมาะกับแล็บที่ต้องการวิธีที่เรียบง่าย ไม่ได้ใช้เครื่อง GC/HPLC เต็มรูปแบบ
ไม่ว่าจะใช้เทคนิคไหน สารมาตรฐาน (CRM) สำหรับแอลกอฮอล์ ก็เป็นสิ่งที่ขาดไม่ได้ เพื่อใช้ในการ:
- สร้างกราฟมาตรฐาน (Calibration Curve)
- ทำ QC Sample / Control Sample
- ตรวจสอบความถูกต้องของวิธี (Method Validation)
- ทวนสอบเครื่องมือ (Instrument Performance)
ตรวจแอลกอฮอล์ในอาหาร ควรใช้สารมาตรฐานแบบไหน?
1. Single-Component Alcohol CRM (สารมาตรฐานแอลกอฮอล์รายตัว)
เหมาะสำหรับห้องแล็บที่ต้องการเน้น ความแม่นยำของสารแต่ละตัวอย่างเฉพาะเจาะจง เช่น
- Ethanol CRM
- Methanol CRM
- 1-Propanol, 2-Propanol
- 1-Butanol, 2-Butanol ฯลฯ
เหมาะกับงานแบบไหน
- ใช้สร้างกราฟมาตรฐานแบบรายตัว
- ใช้ในห้องแล็บที่ต้องการควบคุมค่าความไม่แน่นอน (Uncertainty) อย่างเป็นระบบ
- ใช้ในการทวนสอบเครื่องมือ (เช่น GC-FID, HS-GC) เฉพาะสารนั้น ๆ
จุดเด่น
- มีค่า Certified Concentration ที่ชัดเจน
- เอกสารรับรอง (Certificate) รองรับ ISO 17034 / ISO 17025 จากผู้ผลิต
- เหมาะกับแล็บที่ต้องการความน่าเชื่อถือในระดับสากล
2. Mixed Alcohols CRM (สารมาตรฐานผสมแอลกอฮอล์หลายชนิด)
คือสารมาตรฐานที่ผสมแอลกอฮอล์หลายตัวอยู่ในขวดเดียว เช่น
- Ethanol + Methanol + Propanol ฯลฯ
- ระดับความเข้มข้นหลายระดับสำหรับสร้าง Calibration Curve
เหมาะกับงานแบบไหน
- ต้องการตรวจแอลกอฮอล์หลายชนิดพร้อมกันในตัวอย่างเดียว (เช่น เครื่องดื่มผสม, น้ำหมัก, ซอสหมัก)
- ใช้กับ GC/HS-GC ที่ต้อง Calibration หลาย Peak ในการรันครั้งเดียว
- ใช้งาน Routine ในห้องแล็บ ที่ต้องวิเคราะห์ตัวอย่างจำนวนมากทุกวัน
จุดเด่น
- ประหยัดเวลาเตรียมสารมาตรฐาน
- ลดโอกาสผิดพลาดจากการชั่ง/ผสมเอง
- เหมาะกับงาน Production Lab / QC Lab ที่ต้องการความเร็วและความสม่ำเสมอ
3. Ready-to-Use Alcohol Standard Solution
เป็น สารมาตรฐานที่เตรียมมาให้พร้อมใช้ ในเมทริกซ์ที่เหมาะสมกับการใช้งาน เช่น
- Alcohol Standard ในเมทานอล, น้ำ, หรือตัวทำละลายที่ใช้ในการรัน GC/HPLC อยู่แล้ว
- ขวดพร้อมใช้ ไม่ต้องชั่ง ไม่ต้องผสม
เหมาะกับงานแบบไหน
- ห้องแล็บที่ต้องการลดเวลาเตรียมตัวอย่าง
- ห้องแล็บที่ต้องการลดความเสี่ยงจากความผิดพลาดของบุคลากร
- แล็บที่ต้องผ่านการรับรองมาตรฐาน (เช่น ISO/IEC 17025) และต้องการ Traceability ที่ชัดเจน
จุดเด่น
- เปิดขวดใช้งานได้ทันที
- มี Certificate ระบุค่าความเข้มข้น, ความไม่แน่นอน, Traceability ชัดเจน
- เหมาะสำหรับใช้เป็น Calibration, QC, และ Verification Sample
เลือกสารมาตรฐานแอลกอฮอล์อย่างไร ให้เหมาะกับงานแล็บของคุณ?
เวลาจะเลือกซื้อสารมาตรฐานสำหรับตรวจแอลกอฮอล์ในอาหาร/เครื่องดื่ม ควรดูเกณฑ์ต่อไปนี้:
- การรับรองของผู้ผลิต
- ผู้ผลิตได้รับการรับรองมาตรฐานเช่น ISO 17034 (Reference Material Producer)
- ห้องแล็บทดสอบของผู้ผลิตได้รับการรับรอง ISO/IEC 17025
- มี Certificate ครบถ้วน
- ระบุค่า Certified Value ชัดเจน (เช่น mg/L, %v/v ฯลฯ)
- ระบุค่าความไม่แน่นอน (Uncertainty)
- ระบุวิธีการวิเคราะห์ที่ใช้ในการรับรองค่า (Method Used)
- ระบุ Lot, Expiry Date, Storage Condition ชัดเจน
- รูปแบบผลิตภัณฑ์ตรงกับวิธีวิเคราะห์ของคุณ
- ใช้ GC/HS-GC → เลือก CRM ที่อยู่ในตัวทำละลายที่เหมาะกับการฉีด GC
- ใช้ Enzymatic Method → เลือก Alcohol Standard ที่ออกแบบมาสำหรับชุดทดสอบนั้น ๆ
- ต้องการสารเดี่ยว vs สารผสม → เลือก Single-Component หรือ Mixed Alcohol CRM ให้ตรงงาน
- ระดับความเข้มข้น (Concentration Range)
- ถ้าตรวจในระดับต่ำมาก (เช่น สำหรับสินค้าที่ต้องการเคลม “ไม่มีแอลกอฮอล์”) อาจต้องใช้ CRM ระดับ low level
- ถ้าตรวจตัวอย่างหมัก/เครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์สูง ต้องมี CRM ระดับสูง หรือหลายระดับสำหรับทำ Calibration Curve
ทำไมควรใช้ CRM แทนการผสมสารมาตรฐานเอง?
หลายห้องแล็บอาจเคย ชั่งสารเคมีเอง ผสมสารละลายมาตรฐานเอง ซึ่งมีข้อเสียสำคัญคือ
- เสี่ยงต่อความผิดพลาดจากการชั่ง/วัดปริมาตร
- ไม่สามารถยืนยัน Traceability ได้ชัดเจน
- เอกสารรองรับไม่เพียงพอ หากต้องผ่าน Audit ตาม ISO/IEC 17025 หรือ Audit จากลูกค้า/หน่วยงานรัฐ
- ใช้เวลาบุคลากรจำนวนมากในการเตรียมสาร
ในทางกลับกัน การใช้ Certified Reference Material (CRM) จากผู้ผลิตที่ได้รับการรับรอง
- ลดความผิดพลาดจากการเตรียม
- สามารถใช้อ้างอิงใน Method Validation, Verification, Proficiency Test, Internal QC
- เพิ่มความน่าเชื่อถือของผลวิเคราะห์ทั้งต่อหน่วยงานกำกับดูแล และลูกค้า
ตัวอย่างการใช้งาน CRM สำหรับตรวจแอลกอฮอล์ในอาหาร
- ตรวจ Ethanol ในเครื่องดื่มไม่มีแอลกอฮอล์ เพื่อยืนยันว่าปริมาณต่ำกว่าค่าที่กำหนด
- ตรวจ Methanol และแอลกอฮอล์อื่น ๆ ในน้ำหมักหรือน้ำผลไม้หมัก เพื่อประเมินความปลอดภัย
- ตรวจ ปริมาณ Ethanol ในผลิตภัณฑ์ซอสหมัก ซอสถั่วเหลือง น้ำปลา น้ำส้มสายชู เพื่อใช้ในเอกสารฮาลาล
- ใช้ CRM เพื่อ ทำ Calibration Curve ใน GC/HS-GC และใช้ QC Sample เพื่อตรวจสอบความเสถียรของเครื่องมือทุกวัน
อยากเริ่มต้นใช้ CRM สำหรับตรวจแอลกอฮอล์ ต้องทำอย่างไร?
ถ้าคุณกำลัง…
- ตั้งห้องแล็บอาหาร/เครื่องดื่มใหม่
- เตรียมยื่นขอรับรอง ISO/IEC 17025
- ต้องออกแบบวิธีวิเคราะห์แอลกอฮอล์ให้รองรับมาตรฐานฮาลาล
- หรืออยากเปลี่ยนจากการผสมสารเอง มาใช้ CRM ที่มี Certificate ครบถ้วน
คุณสามารถเริ่มได้ง่าย ๆ โดย:
- ระบุเทคนิคที่ใช้ในห้องแล็บ – เช่น GC-FID, HS-GC, HPLC หรือ Enzymatic
- ระบุชนิดแอลกอฮอล์ที่ต้องการวิเคราะห์ – Ethanol อย่างเดียว หรือรวม Methanol, Propanol, Butanol ฯลฯ
- แจ้งช่วงความเข้มข้นที่ต้องการ – เช่น ระดับ ppm, %v/v หรือ mg/L
- ส่งข้อมูลเหล่านี้ให้ผู้เชี่ยวชาญของเรา ช่วยแนะนำ ชุด CRM ที่เหมาะสม ได้เลย
สรุป: เลือกสารมาตรฐานให้ถูก งานตรวจแอลกอฮอล์ก็มั่นใจได้มากขึ้น
- การตรวจแอลกอฮอล์ในอาหารและเครื่องดื่มสำคัญต่อ กฎหมาย, ฮาลาล และความปลอดภัยผู้บริโภค
- เทคนิคยอดนิยมคือ GC/HS-GC, HPLC และ Enzymatic Method
- การใช้ Certified Reference Material (CRM) ที่เหมาะสม ช่วยให้ผลวิเคราะห์ แม่นยำ เชื่อถือได้ และสอบกลับตามมาตรฐานสากล
- สำหรับงานตรวจแอลกอฮอล์ ควรพิจารณาใช้
- Single-Component Alcohol CRM – เน้นความแม่นยำรายตัว
- Mixed Alcohols CRM – ตรวจหลายชนิดในครั้งเดียว
- Ready-to-use Solution – เปิดขวดใช้งาน ลดเวลาเตรียม ลดความผิดพลาด
หากคุณไม่แน่ใจว่าห้องแล็บของคุณเหมาะกับ CRM แบบไหน สามารถส่งข้อมูลเครื่องมือและประเภทตัวอย่างมาให้เราช่วยออกแบบ “ชุดสารมาตรฐานสำหรับงานตรวจแอลกอฮอล์ในอาหาร/เครื่องดื่ม” ได้เลยครับ
ติดต่อขอคำแนะนำ / ใบเสนอราคา CRM สำหรับงานตรวจแอลกอฮอล์
หากต้องการให้ทีมผู้เชี่ยวชาญช่วยแนะนำ ชุดสารมาตรฐาน (CRM) สำหรับตรวจแอลกอฮอล์ในอาหารและเครื่องดื่ม ให้เหมาะกับเครื่องมือและงบประมาณของคุณ สามารถติดต่อเราได้ที่:
📞 โทร: 02-346-9239, 062-417-8298
📧 Email: sales_chem@axxo.co.th
🌐 เว็บไซต์: www.axxo.co.th
💬 Line OA: @axxochem
